ដំណើរជីវិត អាជីពនិងស្នាដៃរបស់អ្នកនិពន្ធ វិល្លីយ៉ាម សេកស្ពៀរ

លោកវិល្លីយ៉ាម សេកស្ពៀរ (William Shakespeare) គឺជាអ្នកនិពន្ធដ៏អស្ចារ្យបំផុតម្នាក់របស់ប្រទេសអង់គ្លេស ជាពិសេសផ្នែកអក្សរសិល្ប៍ពិភពលោកជា ទូទៅ។ ស្នាដៃល្ខោនរបស់គាត់បានក្លាយជាស្នាដៃរស់រវ៉ើកនៅក្នុងពិភពនៃអក្សរសិល្ប៍សកល។

អ្នកនិពន្ធសេក ស្ពៀរដ៏ល្បីរបស់អង់គ្លេស។
រូបកវីនិពន្ធ សេក ស្ពៀរ ជាអ្នកនិពន្ធដែលត្រូវបានគេស្គាល់ទូទាំងសាកលលោក។

លោកវិល្លីយ៉ាម សេកស្ពៀរ គឺជាអ្នកនិពន្ធដ៏អស្ចារ្យបំផុតរបស់មនុស្សជាតិទូទៅ។ ស្នាដៃរបស់គាត់បានផ្សាយចេញពីប្រទេសអង់គ្លេស ហើយក្លាយជាសម្បត្តិរួមរបស់ពិភពលោកដែលជាមរតកដ៏មានតម្លៃបំផុតនៃសិល្បៈល្ខោនខោលរបស់ពិភពលោក។ លោកបានបន្សល់ទុកសម្រាប់អ្នកសិក្សាស្វែងយល់និងអភិវឌ្ឍជាបន្តបន្ទាប់។ វណ្ណកម្មទាំងនោះមិនអន់ថយទាល់តែសោះ តែផ្ទុយទៅវិញ ស្នាដៃរបស់លោកកាន់តែពេញនិយមនាពេលអនាគត។

អាថ៌កំបាំងនៃការបង្កើតភាពអមតៈនៃប្រធានបទ និងភាពជាសាកលនៃកេរដំណែលនោះ គឺស្ថិតនៅក្នុងការពិត ដែលថា លោកបានតាក់តែងយ៉ាងស្មោះត្រង់នូវក្តីសង្ឃឹម ក្តីសុបិន និងមហិច្ឆតាបំផុតរបស់ប្រជាជនអង់គ្លេស និងតាំងពីដើមដំបូងក្នុងការឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងស្មោះត្រង់ចំពោះប្រជាជននៃប្រទេសជាក់លាក់មួយ និង​បាន​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ពីបេះដូងមនុស្សជាតិទូទាំងសកលលោក។​

អាយុកាលការបង្កើតអក្សរសិល្ប៍៖ សកម្មភាពអក្សរសាស្ត្ររបស់អ្នកនិពន្ធត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ជាមួយនឹងចលនាមនោគមវិជ្ជា និងសិល្បៈដ៏អស្ចារ្យ ដែលបានទាក់ទាញអ្នកទស្សនានៅប៉ែកអឺរ៉ុបចាប់តាំងពីពាក់កណ្តាលសតវត្សទី ១៤ ដែលហៅថា «ដួងព្រលឹងអក្សរសិល្ប៍» ។ វា​ជា​សម័យ​ដែល​ពោរពេញ​ទៅ​ដោយ​ភាព​ចម្រូងចម្រាស​ខ្លាំងបំផុតនៅ​ក្នុង​សង្គមនាសម័យនោះផងដែរ។ ដោយសារតែការអភិវឌ្ឍនៃតំបន់ទីក្រុង និងការពង្រីកទីផ្សារពិភពលោកដោយសារការរកឃើញផ្លូវសមុទ្ររបស់អាមេរិកទៅកាន់ប្រទេសឥណ្ឌា គ្រាប់ពូជនៃមូលធននិយមត្រូវបានបង្កើតឡើង នៅក្នុងបេះដូងនៃសង្គមសក្តិភូមិអឺរ៉ុបយ៉ាងលឿន ដោយបំបែកសំបុកសក្តិភូមិដែលបានកាន់កាប់សង្គមមនុស្សតាំងពីយូរយាណាស់មកហើយ។

ទិដ្ឋភាពទីក្រុងដែលកំពុងរីកចម្រើនយ៉ាងឆាប់រហ័សត្រូវប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងឧបសគ្គសក្តិភូមិជាច្រើន៖ វាត្រូវតែទម្លុះលក្ខខណ្ឌសក្តិភូមិនិយម និងរបាំងដើម្បីបង្រួបបង្រួមទីផ្សារក្នុងស្រុក និងបង្កើតឡើងសកម្មភាពជាតិនិយមជំនួសវិញ។ វាត្រូវតែបំផ្លាញទ្រឹស្ដីដែលបានចងគំនិត ដើម្បីកសាងវិទ្យាសាស្រ្តដែលនឹងជួយវាយកឈ្នះពិភពលោក។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ត្រូវតែកសាងវប្បធម៌ផ្ទាល់ខ្លួន មនោគមវិជ្ជារបស់ខ្លួន ដើម្បីបំពេញសេចក្តីរីករាយក្នុងលោកីយ៍ជាទូទៅចំពោះមនុស្សគ្រប់រូប ប្រឆាំងនឹងមនោគមវិជ្ជានៃភាពក្រីក្រ ការរស់គ្មានសង្ឃឹម និងការបម្រើព្រះវិហារកាតូលិក។

នៅក្នុងសន្ទុះនេះ វប្បធម៌មហាយក្សបានបង្ហាញខ្លួន។ អាចនិយាយថា យុគសម័យមួយត្រូវការមនុស្សដ៏អស្ចារ្យក្នុងមនោគមវិជ្ជាភាពរីករាយ និងបុគ្គលិកលក្ខណៈដ៏ធំសម្បើមដែលមានទេពកោសល្យ និងចំណេះដឹងជ្រៅជ្រះរបស់ពួកគេ។ ជាការពិតគ្មានកន្លែងណាដែលមានភាពរុងរឿង និងងងឹតនៃការប្រមូលផ្តុំដើមទុនដំបូង ដែលមានលក្ខណៈ ជាក់ស្តែងជាងនៅក្នុងប្រទេសកំណើតរបស់កវីនោះទេ។ ព្រោះថា នៅសតវត្សទី១៧គឺប្រទេសអង់គ្លេសមានចំណុច របត់ដ៏សំខាន់មួយនៅក្នុងគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដូចជា សេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ ប្រែទៅជាប្រទេសមូលធននិយម។

កវី វិល្លីយ៉ាម សេកស្ពៀរ គឺជាបុរសនៃចំណុចរបត់ប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏អស្ចារ្យ និងឈឺចាប់នោះ។ តើ​មនុស្ស​ម្នាក់​នេះ​រស់​នៅ​យ៉ាង​ណា ហើយ​តើ​គាត់​មាន​ទស្សនៈ​យ៉ាង​ណា​ចំពោះ​ជីវិត?

លោកកើតនៅថ្ងៃទី 23 ខែមេសាឆ្នាំ 1564 នៅទីក្រុង Stratford នៅលើ River Ayvon ក្នុងតំបន់ Central England។ នៅទីក្រុងតូចមួយហ៊ុំព័ទ្ធដោយវាលស្រែ និងវាលស្មៅបៃតង។ វីល្លីយ៉ាម ជាយុវជនម្នាក់ បានរីកធំធាត់ឡើងជុំវិញដោយទេសភាពធម្មជាតិដ៏ស្រស់បំព្រងដោយបានស្គាល់ទន្លេដ៏ស្រស់ស្អាតរឿងរ៉ាវ និងចម្រៀងប្រជាប្រិយ ដែលក្រោយមកនឹងបន្សល់ទុកនូវចំណាប់អារម្មណ៍ថ្មីនៅក្នុងស្នាដៃនិពន្ធរបស់អ្នកនិពន្ធ។ ឪពុករបស់គាត់ ចន សេកស្ពៀរ(Jon Shakespeare)គឺជាអ្នកជំនួញដ៏ល្អម្នាក់ ធ្វើការជាអ្នកលក់រោមចៀម និងស្រោមជើង ហើយបានកាន់មុខតំណែងជាច្រើនរួមទាំងតំណែងអភិបាលក្រុងផងដែរ។ នៅ​ពេល​លោក​មាន​អាយុ​បួន​ឆ្នាំ គាត់​បាន​ឃើញ​ឪពុក​របស់​គាត់​ពាក់​អាវយឺត​ជា​អធិបតី​ក្នុង​ការ​តាំង​ពិព័រណ៍​នេះ អភិបាល​ក្រុង​បាន​លើក​ទឹក​ចិត្ត​រឿង​ល្ខោន​នៅ​ក្នុង​ទីក្រុង​របស់​គាត់។

កាលពីអាយុប្រាំពីរឆ្នាំ កុមារារូបនេះ បានចូលសាលាក្នុងទីក្រុង ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជា “សាលាវេយ្យាករណ៍” ដែលជាប្រភេទសាលាដ៏ល្បីល្បាញមួយនៅពេលនោះ។ នៅក្នុងសាលានេះ ពួកគេបានបង្រៀនភាសាឡាតាំងក្រិក បន្តិចហើយរៀនតាមកម្មវិធីសិក្សា។ ទោះបីជាកម្រិតនៃការអប់រំរបស់គាត់មិនខ្ពស់ក៏ដោយ វាបានជួយឱ្យគាត់ ស្គាល់កំណាព្យស្នេហារបស់អូ វិដ( Ovid) និងអូរ៉ា(Horace) ដែលនិពន្ធដោយប្លូទូស( Plautus )ជារឿងល្បីល្បាញនៅប្រវត្តិសាស្ត្រអង់គ្លេស។ ប៉ុន្តែគ្រួសាររបស់សេកស្ពៀរ វិញបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដូច្នេះ នៅអាយុ១៤ឆ្នាំគាត់បានឈប់រៀន មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យបន្តទៅសាកលវិទ្យាល័យហើយត្រូវធ្វើការជាអ្នកបម្រើតាមផ្ទះ។ ឈានចូលវ័យ១៨ឆ្នាំ យុវជនសេកស្ពៀរ បានរៀបការជាមួយស្រ្តីម្នាក់មានអាយុបងគាត់៨ឆ្នាំ។ ជីវិត​គ្រួសារ​កាន់​តែ​វេទនាណាស់​ព្រោះ​ក្រោយ​រៀបការ​បាន​បី​ឆ្នាំ​គាត់​មាន​កូន​បី​នាក់។

នៅឆ្នាំ១៥៨៥ សេកស្ពៀរ បានទៅទីក្រុងឡុងដើម្បីមើលការសំដែងរបស់ John Lyly, Marlowe, Grim និងកំពុងដណ្តើមបានទស្សនិកជននៅក្នុងរដ្ឋធានី។ ពេលនោះហើយដែលនាំឱ្យជីវិតស្គាល់រោងមហោស្រពអង់គ្លេស។ តាមរយៈនេះដែរអ្នកនិពន្ធបានរកឃើញពិភពនៃមនោសញ្ចេតនាប្រធានបទតួអង្គ និងបច្ចេកទេស ទាំងអស់នៃរោងមហោស្រព។ សំខាន់​ជាង​នេះ​ទៅ​ទៀតគាត់​បាន​ចាប់​អារម្មណ៍​អ្នក​ដែល​មកចូលទស្សនា។ នៅពេលនេះនៅទីក្រុងឡុងដ៍មានរោងមហោស្រពពីរប្រភេទសម្រាប់ទស្សនិកជនពីរប្រភេទផ្សេងគ្នា។ ក្រៅ​ពី​ឆាក​សម្រាប់​ទស្សនិកជន​ថ្នាក់​ខ្ពស់(អ្នក​អភិជន និង​អ្នក​មាន​មហាសេដ្ឋី)ក៏​មាន​ឆាក​សម្រាប់​ទស្សនិកជន​ពេញ​និយម​រួម​មាន សិប្បករ អ្នក​នាវិក កសិករ​នៅ​ភូមិ​ក្បែរ ​ទីក្រុង​ឡុងដ៍ និង​ពួក​អភិជន ព្រមទាំងក្រុមនិស្សិត។

លោកអ្នកនិពន្ធ បានចូលទៅធ្វើការនៅទីនោះត្រូវតែស៊ូទ្រាំនឹងឧបសគ្គជាច្រើន ហើយរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏លំបាកមុនពេលសម្រេចក្តីសុបិនរបស់គាត់។ តាមការស្ទាបស្ទង់យ៉ាងលំអិតពីជីវិតរបស់គាត់ គឺត្រូវធ្វើការងារទាំងឡាយនៅរោងមហោស្រព មុននឹងសរសេររឿង។ កិច្ចការទាំងនោះ រួមមាន ពិនិត្យសំបុត្រ សូត្ររឿងល្ខោន ដើរតួនាទីគជាជំនួយការជាដើម។ បន្តិច​ម្ដងៗ​គាត់​បាន​ក្លាយ​ជា​តារា​សម្ដែង ហើយ​នៅ​ទី​បំផុត​បាន​ក្លាយ​ជា​អ្នកនិពន្ធ​រឿង និង​ជា​អ្នក​ដឹកនាំរឿងតែម្តង។ ជីវិតនេះមានឥទ្ធិពលយ៉ាងខ្លាំងទៅលើគំនិត និងសិល្បៈរបស់អ្នកនិពន្ធ។ ជីវិតតស៊ូតាំងពីអាយុ១៤ ឆ្នាំគឺជា សាលានៃជីវិត ដែលធ្វើឱ្យអ្នកនិពន្ធក្លាយជាមនុស្សយល់ដឹងជ្រៅជ្រះក្នុងសង្គមមួយនេះ។ វាក៏ធ្វើឱ្យអ្នកនិពន្ធក្លាយជាមនុស្សម្នាក់ដែលយល់ច្បាស់អំពីល្ខោនចាប់ពីចិត្តសាស្ត្រទស្សនិកជនរហូតដល់បច្ចេកទេស សម្ដែងនិងដឹកនាំ។ បទពិសោធន៍ល្ខោនជាក់ស្តែងគឺមិនអាចខ្វះបានក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលអ្នក និពន្ធរឿងល្ខោន ដែលមានជំនាញច្បាស់លាស់។

តាមរយៈស្នាដៃរបស់គាត់ មិនថាសាច់រឿង ឬរឿងល្ខោនទេ យើងឃើញច្បាស់ថា គាត់ចេះភាសាបារាំង និងអង់គ្លេសយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ ដែលជាភាសារបស់ប្រទេសដែលនាំមុខប្រទេសអង់គ្លេសក្នុងចលនាអក្សរសិល្ប៍។ អ្នកនិពន្ធ មានភាពស្ទាត់ជំនាញស្រដៀងកូនប្រុសរបស់ Petracជាអ្នកសរសេររឿង។ ក្រុមល្ខោនអូប៉េរ៉ាដំបូងដែលលោកសេកស្ពៀរបានចូលរួមគឺក្រុម Marquis Strange។ ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ បើ​និយាយ​ពី​ការ​តែង​និពន្ធ​វិញ ត្រឹម​តែ​មួយ​រយៈ​ពេល​ខ្លី ល្ខោន​របស់​លោក​បាន​គ្រប​ដណ្ដប់​លើ​រោងមហោស្រព​។ គាត់បានចាប់ផ្តើមសរសេររឿងល្ខោននៅជុំវិញឆ្នាំ១៥៨៨។ ជាហេតុនាំឱ្យគូប្រជែងមានការភ័យខ្លាចបំផុត។ អ្នកនិពន្ធសេកស្ពៀរត្រូវបានទស្សនិកឱ្យរហស្សនាមថា «បុរសអណ្តាតទឹកឃ្មុំ» ហើយត្រូវបានគេប្រៀបធៀបទៅនឹងកវីរ៉ូម៉ាំងដាវីឌ។ ទាំងនេះសឱ្យឃើញថា កវីសេកស្ពៀរ បានស្រូបយកនូវភាពសម្បូរបែបជាស្នាដៃចម្រុះទស្សនៈ។ ប៉ុន្តែ ហេតុផលចម្បងគឺថា សេកស្ពៀរ ក៏បានសរសេររឿងល្ខោនដែលទាក់ទាញ មនុស្សជាតិទាំងអស់ ដូច្នេះ កំណាព្យស្នេហាដ៏អស្ចារ្យទាំងអស់គឺដក់ជាប់ក្នុងក្រអៅបេះដូងារបស់អ្នកទស្សនា។

គេអាចនិយាយបានថា ចាប់ពីឆ្នាំ១៥៩៤តទៅ សម្រាប់រយៈពេលដប់ឆ្នាំជាប់ៗគ្នា ល្ខោនរបស់សេកស្ពៀរ បានគ្របដណ្ដប់លើឆាកល្ខោនអង់គ្លេស។ វា​ជា​ពេល​វេលាមាស​នៃ​សិល្បៈតែងនិពន្ធ​ដ៏​អស្ចារ្យ ដោយ​លោកសេកស្ពៀរបាន​សរសេរ​រឿង​ចំនួន​ពីរ​ជា​រៀង​រាល់​ឆ្នាំ។ លើសពីនេះ លោកសេកស្ពៀរ ក៏បានសម្តែង និងដឹកនាំក្រុមរបស់គាត់នៅរោងមហោស្រព Globus ដ៏ធំបំផុតនៅទីក្រុងឡុងដ៍។ គាត់បានបញ្ចប់ការងារដ៏អស្ចារ្យបំផុតនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រមនុស្សជាតិ៖ ល្ខោនចំនួន៣៧រឿង(យោងទៅតាមការស្ទង់មតិដ៏ល្អិតល្អន់បំផុត) ភាគច្រើនជាស្នាដៃដែលប្រទេសអង់គ្លេសទាំងអស់លេចឡើង៖ ជនជាតិអង់គ្លេសស្រលាញ់ជីវិត ប្រកបដោយភាពរុងរឿង ប៉ុន្តែក្នុងពេលតែមួយវាក៏ជាប្រទេសដ៏ឈឺចាប់កំឡុងពេលចាប់ផ្តើមានពេលដំបូងៗ។

នៅឆ្នាំ១៦០០មនុស្សបានរកឃើញសាត្រាស្លឹករឹតនៃរឿងល្ខោនជាច្រើនដែលមិនមែនជាច្បាប់ចម្លង ប៉ុន្តែជាច្បាប់ដើម ជាមួយនឹងការកែតម្រូវដោយអ្នកនិពន្ធជាបន្តបន្ទាប់។ ទោះបីជា មានការសរសេរដោយដៃរបស់នរណាម្នាក់ នៅក្នុងការកែតម្រូវក៏ដោយ រឿងទាំងមូលគឺចាប់ផ្តើមដោយអ្នកនិពន្ធសេកស្ពៀរ។ ស្នាដៃដ៏ល្បីល្បាញបំផុតរបស់គាត់ត្រូវបាននិពន្ធឡើងដោយគាត់នៅចន្លោះឆ្នាំ១៥៨៩ និង ១៦១៣។ រឿងដំបូងរបស់គាត់គឺរឿងកំប្លែង និងរឿងភាគប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលគាត់បានបង្កើនសិល្បៈ កាន់តែទំនើប នៅចុងសតវត្ស ទីដប់ប្រាំមួយ។ បន្ទាប់មកគាត់បាននិពន្ធរឿងសោកនាដកម្មជាចម្បងរហូតដល់ឆ្នាំ១៦០៨ រួមទាំង Hamlet, King Lear, Othello និង Macbeth ដែលជាស្នាដៃដ៏ល្បីល្បាញបំផុតរបស់គាត់ជាភាសាអង់គ្លេស។

នៅដំណាក់ កាលចុងក្រោយនៃអាជីពតែងនិពន្ធរបស់គាត់ គាត់បាននិពន្ធរឿងល្ខោនសោកនាដកម្ម (សោក នាដកម្ម) ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាមនោសញ្ចេតនាហើយបានសហការជាមួយអ្នកនិពន្ធរឿងមួយចំនួនទៀត។ ការសរសេររបស់គាត់ជាច្រើនត្រូវបានបោះពុម្ពឡើងវិញ ជាច្រើនដងក្នុងគុណភាព និងភាពត្រឹមត្រូវខុសៗ គ្នាក្នុងអំឡុងពេលនៃជីវិតរបស់គាត់។ នៅឆ្នាំ១៦២៣ អតីតសហសេវិកពីរនាក់របស់ កវីសេកស្ពៀរ ដែលធ្វើការនៅលើផ្នែកបោះពុម្ពដ៏អស្ចារ្យបានបោះពុម្ពផ្សាយ។ ប៉ុន្តែ​មក​ដល់​ពេល​នេះស្នាដៃអ្នកនិពន្ធ សេកស្ពៀរ មានភាពរស់រវើកដ៏ដែល​គេ​ទទួល​ស្គាល់​ថា ​ជា​លោកសេកស្ពៀរ មានសំណេរអមតៈ៕

រក្សាសិទ្ធិគ្រប់បែបយ៉ាងដោយ អាម៉ាហ្សាឌៀ អេឌូសិន ឆ្នាំ២០២៤  គោលការណ៍ឯកជនភាព